Hangtrauma uitgelegd
    7 februari 2019

    Hangtrauma uitgelegd

     

    Veel mensen die op hoogte werken met behulp van persoonlijke beschermingsmiddelen tegen vallen, hebben weleens van het begrip “hangtrauma” gehoord. In de praktijk weten helaas maar weinig mensen hoe het zit en dit zorgt er steevast voor dat er spookverhalen ontstaan over zowel het verschijnsel, als de te verlenen eerste hulp bij ongevallen (EHBO).

    Dit artikel is bedoeld om meer duidelijkheid te verschaffen over het verschijnsel wat bekend staat als “hangtrauma”. Daarnaast is het artikel ook bedoeld om inzicht te geven in de juiste eerste hulp bij slachtoffers die langdurig (>10 min.) bewegingloos in een harnas hebben gehangen.

    Ten aanzien van de medische gevolgen en eerste hulp componenten is er de laatste jaren veel discussie geweest en zijn er allerlei geluiden te horen. Met name de Health and Safety executive uit de UK heeft daarover een aantal interessante stukken gepubliceerd die als leidraad kunnen dienen. Dit heeft ook geleid tot een zogenaamde review van de richtlijnen in het omgaan met hangtrauma. De tegenwoordig medisch gebruikte term voor datgene wat in de volksmond bekend staat als “hangtrauma” is “orthostatische intolerantie”, omdat er feitelijk geen sprake is van een trauma (stoten van hoofd en andere verwondingen daar gelaten).

    Wat is dit begrip “hangtrauma” of orthostatische intolerantie nu eigenlijk en hoe ontstaat het:

     

    Zoals de flowchart laat zien is er dus eigenlijk sprake van een tekort aan circulerend bloedvolume en daarmee dus een tekort aan zuurstoftransport. Dit kan leiden tot flauwvallen, bewusteloosheid en uiteindelijk doodgaan. Het zorgen dat de spierpomp blijft werken van de benen is één van de belangrijkste mechanismen om jezelf te helpen in een situatie waarin je ongepland komt te hangen in een harnas. Door de spierwerking blijft het bloed stromen en blijft het zuurstoftransport op gang. Het gebruik van “steploops” om de banden van de benen te ontlasten en knellende werking van het harnas te verminderen wordt sterk geadviseerd voor iedereen die op hoogte werkt.

    In de eerste hulp behandeling die van leken verwacht mag worden, moet er een belangrijk onderscheid gemaakt worden bij slachtoffers die nog bij bewustzijn zijn en slachtoffers die bewusteloos zijn.

    Slachtoffers die bij bewustzijn zijn en een vrije ademweg en ademhaling hebben (en dus hartslag) kunnen we in een halfzittende positie houden, nadat ze op de grond zijn gekomen en moeten we helpen en aanmoedigen te blijven bewegen, zolang ze nog in een hangende positie verkeren. Het slachtoffer zogenaamde fietsbewegingen laten maken met de benen terwijl deze nog in een hangende positie verkeerd, zorgt ervoor dat het bloed door het lichaam blijft stromen. Volgens de evidence based guidelines van de HSE UK moeten we een bewusteloos slachtoffer gewoon behandelen zoals de normale ABCDE-protocollen aangezien we ook een vrije luchtweg moeten garanderen. Lekenhulpverleners met alleen een eerste hulp opleiding kunnen dit alleen maar door een bewusteloos slachtoffer plat neer te leggen om vervolgens een kinlift of kaaklift toe te passen of het slachtoffer in een stabiele zijligging te leggen. Dit is wellicht niet ideaal, maar volgt het principe “threat first what kills first”. Een slachtoffer die doodgaat aan verstikking doordat een tong achter in de keel de ademweg blokkeert, maar waarbij gevolgen van een mogelijke orthostatische intolerantie beperkt worden is nog steeds dood. Voorheen (lees voor 2008)  was de algehele consensus om het slachtoffer niet plat neer te leggen, maar dit is een achterhaald principe. Het toedienen van medicinale zuurstof wordt geadviseerd en valt in de UK en ook in Nederland en België steeds meer standaard onder de BHV-training voor risicovolle omgevingen.
    Professionele hulpverleners en traumateams zijn mogelijk wel in staat om meer te doen indien ze een slachtoffer kunnen intuberen, waardoor de halfzittende positie makkelijker gehandhaafd kan worden. Dit is voor niet professionals echter verboden conform de wet BIG. Dit betekent dat er snel professionele medische hulp ter plaatse moet zijn die voorzien moet worden van de juiste informatie. Dit vraagt om een professionele alarmmelding met vermelding van een hangend slachtoffer op hoogte en een goede overdracht aan de ambulance of trauma arts. De snelle medische hulp ter plaatse kent in vele gevallen echter wel beperkingen als we over meer afgelegen locaties praten, zoals een windturbine of andere lastig te bereiken locatie in de industrie. Dit dient meegenomen te worden in de RIE en de noodmaatregelen dienen te zijn aangepast aan de (on)mogelijkheden die de locatie met zich meebrengt.

    Voor diegenen die daarin geïnteresseerd zijn is de publicatie van de HSE erg interessant, kijk op: http://www.hse.gov.uk/research/rrpdf/rr708.pdf

    Een oudere publicatie die wellicht ook interessant is en dieper op de medische componenten in gaat is de volgende: http://www.hse.gov.uk/research/crr_pdf/2002/crr02451.pdf

    Is dit artikel op enige manier nuttig geweest?
    Dislike 0
    Bekeken 485